CNNTürk – AB Komisyonunda Asker Tartışması

AB Komisyonu’nda asker tartışması

CNNTÜRK  – 24.02.2010 09:49:00 (TSI)

Brüksel’deki Türkiye Avrupa Birliği Karma Parlamento Komisyonu toplantısına Türkiye’deki son siyasi gelişmeler damgasını vurdu. CHP’li Onur Öymen ile Avrupa Parlamentosu Türkiye Raportörü Ria Omen Ruijten arasında asker-sivil ilişkisi konusunda söz düellosu yaşandı. Balyoz soruşturması kapsamındaki gözaltılar da toplantının gündemindeydi. Yargı reformu ve sivil anayasa çağrısı yapan Karma Parlamento Eşbaşkanı Helene Flautre, “Bırakalım yargı işini yapsın” dedi.

Türkiye Avrupa Birliği Karma Parlamento Komisyonu, Brüksel’de reform sürecini ve Avrupa Parlamentosu raporunu görüşmek için toplandı, ama Türkiye’de yaşanan sıcak gelişmeler ortamı gerdi.

Toplantıların ikinci gününde, Avrupa Parlamentosu Türkiye Raportörü Ria Omen Ruijten ve CHP Milletvekili Onur Öymen arasında söz düellosu yaşandı.

Konu, Ruijten’ın raporundaki “Asker siyasete müdahale ediyor” yorumuydu. Öymen, “İki dönemdir Meclis’teyim müdahale görmedim” dedi, Ruijten’in yanıtı sert oldu:

Öymen: “Son 8 yıl içinde Meclis’ten asker tavsiyesi ile bir yasa dahi kabul edilmedi. İki dönemdir Meclis’teyim askerin müdahalesini görmedim. Nasıl askerlerin sivil hayata müdahalesinden söz edilebilir?”

Ruijten: “Bir de bu mu olacaktı? Olacak iş değil. Askerlerin yetkisine sınır koymalısınız. Bu açıdan yeni bir anayasaya ihtiyaç var. Ruijten, Türkiye’nin yargı reformu stratejisini bir an önce uygulaması gerektiğini belirterek, “Bir başsavcı tutuklanıyor, hemen ardından bu kararı alan savcı ya da hakimlerin yetkileri elinden alınıyor. Bu iyi bir görüntü değil. Yargıda bazı şeyler tarafsızlık açısından yolunda gitmiyor.”

Raportör Oomen-Ruijten, “Muhalefete de şunu söylemek istiyorum: Lütfen siz de yargı reformu konusuna eğilin. Bunu başarmaya çalışın. Çünkü Türkiye, ancak yargı reformu sayesinde gerçekten bir hukuk devleti olabilecektir. Bir hukuk devleti olduğunda yargıda işler yoluna girecektir” diye konuştu.

“Siz bölünmüş bir toplumsunuz”

Türkiye’de bazı çevrelerin yargı reformu ve yeni anayasa konusunda “Biraz bekleyelim” yaklaşımında olduğunu anlatan Oomen-Ruijten, “Biraz bekleyelim, herhalde er geç zamanı gelecektir. Ama siz bölünmüş bir toplumsunuz. Bu nedenle toplumda iyi bir diyalog yürütülmüyor. Sorun bu. Hükümetten mi kaynaklanıyor? Sanmıyorum sadece hükümetten kaynaklandığını. Muhalefetin de bunda sorumluluğu var. Çünkü siz bu kadar bölündüğünüz sürece, hepiniz aynı yönde adım atmadığınız sürece, ülkenin modernleşmesi hiçbir zaman gerçekleşmeyecektir. Bizi endişelendiren de bu. Eğer gerçekten AB üyesi olmak istiyorsanız, müreffeh ve modern bir ülke olmak zorundasınız. Kopenhag Kriterleri, Avrupa işbirliğinin temelidir. Buna saygı gösteremezseniz, bu kriterleri yerine getiremezseniz üye olamazsınız” dedi.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Onur Öymen’in sivil-asker ilişkileri bağlamında, “TBMM son 8 yıldır asla ordunun tavsiyesiyle bir yasa çıkarmadı” yolundaki ifadesine de tepki gösteren Oomen-Ruijten, “İyi de çıkarsa mıydı yani? Bu, dünyanın tersine dönmesi olur. Katiyen böyle bir şeyin zaten söz konusu olmaması lazım. Siz parlamento olarak askerleri denetim altına almalısınız, askerler sizi denetlememeli” dedi.

Türkiye’de de uygulamanın en azından kağıt üzerinde bu yönde olduğunu, fakat TBMM’nin savunma harcamaları üzerinde gerekli denetimi yapamadığını belirten Oomen-Ruijten, “Mesela Hollanda’da Afganistan’daki askerlerin görev süresinin uzatılıp uzatılmaması meselesinde hükümet düştü. Türkiye’de bu oluyor mu? Orduyu siz mi yönlendiriyorsunuz? Hayır, bazı şeyler sizin dışınızda gelişiyor. Askeri yargının görev alanının sınırlanması söz konusu olduğunda, hemen Anayasa Mahkemesi, TBMM’nin aldığı kararın önüne geçiveriyor. Sizin anayasanızda bu ayrım (sivil yargı-askeri yargı) net şekilde ortaya konulmuyor. Askeri yargının sınırlanması net şekilde ifade edilmiyor. Dolayısıyla her şey dönüp dolaşıp anayasa ve yargı reformu etrafında düğümleniyor. Her reform girişiminde önünüze birtakım engeller çıkarılıyor ve başaramıyorsunuz” dedi.

AP’nin Türkiye kararını bu endişelerle kaleme aldığını anlatan Oomen-Ruijten, Türkiye’nin parti kapatmalarla ilgili mevzuatını da “Avrupa Konseyinin Venedik Komisyonu tavsiyelerine uygun hale getirmesini” istedi.

Raportör Oomen-Ruijten, AP Türkiye kararındaki Kıbrıs paragrafıyla ilgili yoğun eleştiriler üzerine, “Şunu iyi biliniz ki, ben elimden geleni yapıyorum. Bir denge tutturmak için gerçekten azamisini yapıyorum. AP’nin son Türkiye kararında bir kez daha bunu yaptım” dedi.

Eşbaşkanlar: “Bırakalım yargı işini yapsın”

Karma Parlamentonun Eşbaşkanları Helene Flautre ve Lütfi Elvan da görüşmelerin ardından kameraların karşısına birlikte geçti.

Flautre, konuyla ilgili soru yöneltilmesini beklemeden temkinli bir dille sıcak gündemi değerlendirdi:

“Yüksek rütbeli askerlerin gözaltına alındığı süreçte toplumu istikrarsızlığa sürüklemenin amaçlandığı gibi birtakım suçlamalar var gibi görünüyor. Süreç ve prosedürler tamamlanmış değil henüz. Bu nedenle bırakalım yargı işini yapsın.”

Yargı reformu ve yeni anayasa tartışmaları da toplantıda masadaydı. Flautre net mesaj verdi:

“Yargının bağımsızlığı ve herkes için eşit hakların sağlanması önemli. Yeni bir anayasa konusunda Avrupa Birliği hükümetin ve sivil toplumun gösterdiği çabaları desteklemeli. Avrupa Birliği olarak siyasi mutabakatın sağlanması konusunda elimizden gelen desteği vermeye hazırız.”